Παρά τις συχνές παροτρύνσεις προς το κοινό, για αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, για αποτροπή των δυσάρεστων επιπτώσεων της υπεριώδους ακτινοβολίας στο ανθρώπινο σώμα, εντούτοις τα ηλιακά εγκαύματα αποτελούν συχνό και χαρακτηριστικό φαινόμενο, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες . Στο φαρμακείο, λοιπόν, μετά την επιστροφή του κόσμου από τις παραλίες, καλούμαστε κάθε καλοκαίρι να προσφέρουμε τις πρώτες βοήθειες σε όλους, όσοι έχουν ‘’καεί ‘’κυριολεκτικά από τον ήλιο!
Τι ακριβώς είναι το ηλιακό έγκαυμα;
Το ηλιακό έγκαυμα αποτελεί οξεία βλάβη του δέρματος από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Τα ηλιακά εγκαύματα οφείλονται στην απορρόφηση της ενέργειας της ηλιακής ακτινοβολίας από τις στιβάδες του δέρματος. Το υπεριώδες φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας είναι αυτό που ευθύνεται για την πρόκληση των εγκαυμάτων και χωρίζεται, ανάλογα με το μήκος κύματος, σε UVB και UVA.
Το UVB φάσμα είναι αυτό που πρακτικά προκαλεί το ηλιακό έγκαυμα, εφόσον απορροφάται σχεδόν κατά 90% από το ανώτερο στρώμα της επιδερμίδας. Το UVA ,αν και θεωρείται λιγότερο επιβλαβές και χρησιμοποιείται στις τεχνητές λάμπες μαυρίσματος (solarium), μπορεί και αυτό να προκαλέσει εγκαύματα, εφόσον το άτομο εκτεθεί σε σημαντικά μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας. Τα περισσότερα αντηλιακά, ακόμη και αν εφαρμόζονται σωστά (μεγάλη ποσότητα, τακτική επανάληψη), δεν προσφέρουν εξίσου αποτελεσματική προστασία τόσο για τη UVA, όσο για τη UVB ακτινοβολία, με αποτέλεσμα το έγκαυμα να προκαλείται παρά τη χρήση αντηλιακού, λόγω της υπερβολικής UVA.
Η UVB ακτινοβολία απορροφάται από την επιδερμίδα, δηλαδή τις επιφανειακές στιβάδες του δέρματος, ενώ η UVA διεισδύει βαθύτερα και απορροφάται στο χόριο. Ταυτόχρονα, καταστρέφει τον συνδετικό ιστό κάτω από την επιδερμίδα προκαλώντας απώλεια του τόνου του δέρματος, με συνέπεια την πρόωρη γήρανση και την εμφάνιση ρυτίδων. Το DNA είναι από τα πρώτα στοιχεία του κυττάρου που βλάπτονται και η ελλιπής αποκατάσταση των βλαβών που υφίσταται, ευθύνεται για την εμφάνιση κάποιων μορφών καρκίνου του δέρματος τα επόμενα χρόνια της ζωής.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 6 ώρες μετά από την έκθεση στον ήλιο, για να φανεί η πλήρης έκταση και η σοβαρότητα των εγκαυμάτων στις διάφορες περιοχές του σώματος, που έχουν υποστεί τις βλάβες της ηλιακής ακτινοβολίας. Ανάλογα με τη σοβαρότητά του, το έγκαυμα μπορεί να κυμαίνεται από απλό κοκκίνισμα της περιοχής που εκτέθηκε, φτάνοντας έως το έντονο κοκκίνισμα με οίδημα (πρήξιμο) του δέρματος, φυσαλίδες γεμάτες ορό και πόνο. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, μπορούν να εμφανιστούν και συστηματικές επιπλοκές, όπως αφυδάτωση, διαταραχές ηλεκτρολυτών και ενδεχομένως λοιμώξεις.
Δυστυχώς, στην ηλιόλουστη χώρα μας, μεγάλος αριθμός ατόμων αγνοεί ή αψηφά τους κινδύνους της ηλιακής ακτινοβολίας και τους κανόνες για ασφαλή έκθεση στον ήλιο. Συχνά φαινόμενα που παρατηρούμε καθημερινά είναι η λάθος επιλογή αντηλιακού, η ελλιπής ανανέωση και ο μεγάλος χρόνος παραμονής στον ήλιο, αλλά και η παραμονή στον ήλιο τις πιο επικίνδυνες ώρες. Άλλο ένα συχνό φαινόμενο είναι η λάθος εντύπωση ότι σε μια μέρα με συννεφιά δεν χρειάζεται αντηλιακό και σε τέτοιες μέρες τα ηλιακά εγκαύματα πληθαίνουν, διότι η υπεριώδης ακτινοβολία διαπερνά τα σύννεφα!
Πώς μπορούμε να προλάβουμε τη δημιουργία ηλιακού εγκαύματος;
Η πρόληψη του ηλιακού εγκαύματος δεν είναι τίποτα άλλο από την αποφυγή της ηλιακής ακτινοβολίας. Κατά αυτόν τον τρόπο, η έκθεση στον ήλιο θα πρέπει να αποφεύγεται κατά τις ώρες υψηλής ηλιακής ακτινοβολίας (από 10π.μ με 4μ.μ.), ενώ κατά τις ώρες της έκθεσης, αν αυτό δεν μπορεί να αποφευχθεί είναι σημαντικό να φοράμε πάντα καπέλο, βαμβακερά ρούχα με πυκνή ύφανση και φυσικά αντιηλιακό που να παρέχει προστασία UVA και UVB. Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να χρησιμοποιούνται αντηλιακά με φωτοσταθερά φίλτρα που η ηλιακή ακτινοβολία δεν μπορεί να τα διασπάσει. Χρησιμοποιούμε σωστά αντηλιακό, με δείκτη προστασίας (SPF) μεγαλύτερο από 25, μισή ώρα πριν την έκθεσή μας στον ήλιο και ανανεώνουμε το αντηλιακό, μετά από κάθε βουτιά ή κάθε 2 ώρες.
Άτομα που λαμβάνουν φάρμακα από το στόμα ή που εφαρμόζονται τοπικά, θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις οδηγίες του ιατρού τους, καθώς πολλά σκευάσματα προκαλούν φωτοευαισθησία (π.χ. αντισυλληπτικά ), δηλαδή αυξημένη ευπάθεια στις οξείες βλαπτικές επιδράσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας.
Αν παρά τις προφυλάξεις συμβεί ηλιακό έγκαυμα, η αντιμετώπισή του είναι συμπτωματική και πρέπει να αρχίζει με την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων, για να μπορέσουμε να αναστείλουμε το μηχανισμό φλεγμονής στο δέρμα. Ας δούμε παρακάτω πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το έγκαυμα με τη βοήθεια τριών φυτών με αξιοσημείωτη δράση.
Aloe barbadensis Miller
Για να ενυδατώσουμε και να καταπραΰνουμε το κόκκινο και ερεθισμένο δέρμα, χρησιμοποιούμε τη γέλη των φύλλων της αλόης. Η αλόη εμφανίζει αποδεδειγμένη αντιφλεγμονώδη δράση στο έγκαυμα που έχει προκληθεί από την ηλιακή ακτινοβολία. Αυτή η δράση προέρχεται από τους βλεννοπολυσακχαρίτες, τα ένζυμα και τις στερόλες που βρίσκονται στο εσωτερικό παρέγχυμα του φυτού, τα οποία του προσδίδουν δράση επουλωτική και επανορθωτική. Επιπλέον, οι ανθρακινόνες που περιέχονται στο φυτό της αλόης έχουν δράση αντισηπτική πράγμα που την καθιστά άριστη στην πρόληψη των επιμολύνσεων των εγκαυμάτων. Η αλόη μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτούσια πάνω στο έγκαυμα είτε το τζελ που μόνοι μας μπορούμε να πάρουμε από το φυτό και να το χρησιμοποιήσουμε ως επίθεμα, αλλά και από έτοιμα σκευάσματα του εμπορίου. Είναι σημαντικό στα έτοιμα σκευάσματα να επιλέγουμε όσα έχουν περιεκτικότητα υψηλή σε φυσική γέλη αλόης, πάνω από 90%. Για καλύτερο και πιο δροσιστικό αποτέλεσμα, το σκεύασμα μπορούμε να το διατηρούμε στο ψυγείο.
Hammamelis virginiana
H αμμαμελίδα είναι ένα σπουδαίο φαρμακευτικό φυτό με αξιοσημείωτες ενυδατικές και καταπραϋντικές ιδιότητες. Στη φαρμακευτική και την κοσμετολογία χρησιμοποιούμε το νερό αμμαμελίδος (witchhazel water) το οποίο είναι ένα απόσταγμα από τα φύλλα και τον φλοιό του φυτού. Το περιεχόμενο της αμμαμελίδος σε γαλλοταννίνες είναι αυτό που της προσδίδει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Σε περίπτωση ηλιακού εγκαύματος, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε επιθέματα εμποτισμένα με hammamelis water, τα οποία θα μειώσουν τον πόνο και τη φλεγμονή και θα ενυδατώσουν το δέρμα σε βαθμό τέτοιο, ώστε να περιοριστεί αξιοσημείωτα η δερματική βλάβη και το ξεφλούδισμα, όταν το ερύθημα υποχωρήσει. Εναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε after sun, με βάση το νερό αμμαμελίδος ως έτοιμο σκεύασμα.
Calendula officinalis
H γνωστή μας καλέντουλα με τα χαρακτηριστικά πορτοκαλί άνθη μπορεί να ανακουφίσει σημαντικά το ηλιακό έγκαυμα. Αυτήν την ιδιότητά της την οφείλει στις τριτερπενικές σαπωνίνες που περιέχει, οι οποίες είναι σε θέση να αναστείλουν τα ένζυμα που οδηγούν σε φλεγμονή, σύμφωνα με κλινικές μελέτες. Η καλέντουλα έχει άριστη ενυδατική, μαλακτική επουλωτική και αντιμικροβιακή δράση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή αλοιφής ή κρέμας, αλλά και το έλαιο από τα άνθη της αυτούσιο.
Μετά τα παραπάνω, ευχόμαστε να έγινε κατανοητό πόσο σοβαρό είναι να αποφεύγουμε τα ηλιακά εγκαύματα και να σεβόμαστε τον ήλιο και να τον απολαμβάνουμε, αλλά με ασφάλεια!
Πηγή:simygeias.gr
