Προληπτικά μέτρα
Η συχνότητα και η ταχύτητα κατανάλωσης γευμάτων παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της παχυσαρκίας. Είναι σημαντικό να λαμβάνει κανείς τρία έως πέντε κανονικά γεύματα κάθε μέρα, κατά προτίμηση σπιτικά παρασκευασμένα, τα οποία θα πρέπει να καταναλώνουμε με αργό ρυθμό, κάτι που βοηθά στη σωστή επέλευση του κορεσμού, αλλά και στην καλύτερη πέψη.
Ποιοτικά θα πρέπει να ενθαρρύνεται η κατανάλωση φρέσκων φρούτων, λαχανικών και οσπρίων, που είναι πλούσια σε ευδιάλυτες φυτικές ίνες, ενώ ως πηγή υδατανθράκων είναι προτιμότερη η χρήση των δημητριακών, του ψωμιού και των ζυμαρικών, ιδίως ολικής άλεσης, παρά των απλών σακχάρων (ζάχαρη, φρουκτόζη, γλυκά). Επίσης, προτιμάμε τη συχνότερη κατανάλωση ψαριού και κοτόπουλου, και σπανιότερα άλλων κρεάτων.
Αποφεύγουμε τα ζωικά λίπη (βούτυρα, κρέμες, αλλαντικά) και τις μαργαρίνες, και στη θέση τους προτιμάμε το ελαιόλαδο, αλλά με μέτρο (όχι πάνω από 3-4 κουταλιές του γλυκού συνολικά την ημέρα). Τέλος, προτιμάμε τα ημιαποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά (γάλα, τυρί, γιαούρτι) και περιορίζουμε τα οινοπνευματώδη ποτά σε όχι πάνω από 1-2 ποτήρια κρασί ή άλλο αλκοολούχο ποτό την ημέρα.
Όσον αφορά την άσκηση, θα πρέπει να επιλέγουμε μια πιο ενεργητική στάση ζωής, με έμφαση στην κίνηση, το περπάτημα και τη συμμετοχή σε δραστηριότητες που ενέχουν σωματική άσκηση, όπως ομαδικά παιχνίδια ή προγράμματα αεροβικής γυμναστικής ή κολύμβησης.
Ζώντας με την παχυσαρκία: Η κατάλληλη αντιμετώπιση
Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές διατροφής ή φαρμάκων που μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Ο στόχος και ο ρυθμός απώλειας βάρους θα πρέπει να εξατομικεύονται. Γενικά, οι νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών οργανισμών αναφέρουν ότι στοχεύουμε σε απώλεια περίπου 8-10% του αρχικού βάρους, απώλεια που έχει αποδειχθεί σε μελέτες ότι βελτιώνει σημαντικά τη συννοσηρότητα της παχυσαρκίας.
Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας συνίσταται αρχικά στην ιατρική και διαιτολογική εκτίμηση, η οποία θα καθορίσει, ανάλογα και με τη συνύπαρξη άλλων παθήσεων, τη θεραπεία εκλογής, που μπορεί να είναι διαιτητική, συνοδευόμενη από την παροχή συμβουλών αλλαγής τρόπου ζωής, φαρμακευτική, χειρουργική ή μικτή, αλλά και τη συνέχιση της επίβλεψης από ειδικό σε τακτικές συνεδρίες, με συνιστώμενη συχνότητα κάθε βδομάδα ή δεκαπέντε ημέρες για το πρώτο εξάμηνο (φάση απώλειας) και μία μηνιαίως για τουλάχιστον άλλους έξι μήνες (φάση συντήρησης) για την αποφυγή υποτροπών.
Η προτεινόμενη δίαιτα θα πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού σε βασικά θρεπτικά συστατικά (απαραίτητα αμινοξέα, βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και νερό), να εξασφαλίζει τη βαθμιαία απώλεια βάρους, να διατηρεί τη μυϊκή μάζα και να προάγει την υγιεινή διατροφική συμπεριφορά. Ο ιδανικός ρυθμός απώλειας βάρους είναι μισό με ένα κιλό την εβδομάδα, κάτι που επιτυγχάνεται με τη μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων κατά 500-1000 Kcal/ημέρα από τις απαιτούμενες για διατήρηση του βάρους. Δίαιτες με μεγαλύτερο περιορισμό θερμίδων που οδηγούν σε απότομη μείωση του βάρους πρέπει να ακολουθούνται μετά από ένδειξη και υπό επίβλεψη ειδικού, για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Όσον αφορά τον ρόλο της άσκησης, μπορεί να μην επηρεάζει σημαντικά τον ρυθμό της πρώιμης απώλειας βάρους, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρησή της. Μόλις 30 λεπτά μέτριας άσκησης (π.χ. περπάτημα σε ρυθμό παρέλασης ή κολύμβηση) καθημερινά, μπορούν να ακολουθηθούν με ασφάλεια από έναν παχύσαρκο και προάγουν την καλή λειτουργία του μεταβολισμού, αλλά και του κυκλοφορικού, αναπνευστικού και μυοσκελετικού συστήματος.
Η διαθέσιμη σήμερα φαρμακευτική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στοχεύει σε διάφορους μηχανισμούς: (α) στη δυσαπορρόφηση ορισμένων συστατικών της τροφής, όπως του λίπους (ορλιστάτη), (β) στην αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη (λιραγλουτίδη), είτε (γ) στην τροποποίηση νευροδιαβιβαστών που σχετίζονται με την πρόσληψη τροφής (συνδυασμός ναλτρεξόνης/βουποπριόνης), καθώς βέβαια και στην κατάλληλη αντιμετώπιση των επιπλοκών της παχυσαρκίας. Η αγωγή περιλαμβάνει φάρμακα που χορηγούνται μόνο σε άτομα που πληρούν τις κατάλληλες ενδείξεις και έχουν την ανάλογη ιατρική παρακολούθηση.
Τέλος, οι βαριατρικές επεμβάσεις γαστρικού περιορισμού, είναι κατάλληλες κυρίως για τη νοσογόνο παχυσαρκία, δηλαδή σε ασθενείς με Δείκτη Μάζας Σώματος >40, (ή >35, αν συνυπάρχουν επιπλοκές), που έχουν ένα αποδεκτό επίπεδο χειρουργικού κινδύνου και κρίνονται επαρκώς δεσμευμένοι και ικανοί να ακολουθήσουν τις μεταβολές του τρόπου ζωής που κάθε επέμβαση συνεπάγεται.
Θα πρέπει, βέβαια, να τονιστεί η σημασία της διατήρησης του βάρους μετά το τέλος της δίαιτας, με την υιοθέτηση υγιεινών προτύπων διατροφής και άσκησης, και με τη βοήθεια μιας ψυχολογικής υποστήριξης και τακτικής παρακολούθησης των παραγόντων κινδύνου, μιας και τα κιλά δύσκολα χάνονται, αλλά εύκολα ξανακερδίζονται.
Η παχυσαρκία στα παιδιά
Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα της δημόσιας υγείας. Το 2010 υπολογίστηκε ότι 43 εκατομμύρια παιδιά, ηλικίας κάτω των 5 ετών, ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, και αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε 60 εκατομμύρια μέχρι το 2020.
Η πρόληψη της παχυσαρκίας ξεκινά ήδη από τη σωστή διατροφή της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (όχι υπέρμετρη πρόσληψη βάρους, που μπορεί να οδηγήσει σε υπέρβαρα νεογνά). Οι γονείς θα πρέπει ήδη από τη βρεφική ηλικία να περιορίζουν την αλόγιστη χορήγηση τροφής, κάτι που αποδεδειγμένα δεν επηρεάζει αρνητικά το ανάστημα. Στη συνέχεια, θα πρέπει να καλλιεργηθεί, ήδη από την παιδική ηλικία, η συνήθεια να λαμβάνει κανείς (ευχάριστα και όχι αναγκαστικά) τρία έως πέντε γεύματα την ημέρα, με έμφαση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και στην αποφυγή της ζάχαρης και των αναψυκτικών.
Οι έφηβοι, τέλος, που συχνά καταφεύγουν στην υπερφαγία ως απάντηση στο στρες των μεγάλων αλλαγών στον οργανισμό τους, χρειάζονται μια συντονισμένη υποστήριξη με τη συνεργασία γονιών, δασκάλων και γιατρών.
Πηγή: healthyme.gr
