Ο καταρράκτης, μια από τις πιο συχνές αιτίες «θόλωσης» της όρασής μας, θεωρείται μέρος της φυσιολογικής διαδικασίας γήρανσης. Είναι όμως πράγματι αναπόφευκτη συνέπεια του γήρατος ή μπορούμε να τον προλάβουμε με απλές αλλαγές στις συνήθειές μας;
Ο καταρράκτης είναι μια θόλωση του φυσικού φακού εντός του οφθαλμού. Ο φακός αυτός, που βρίσκεται πίσω από την ίριδα (το έγχρωμο τμήμα του οφθαλμού) έχει την ικανότητα να κινείται και να αλλάζει σχήμα, ώστε να λειτουργεί ακριβώς όπως ο φακός μιας κάμερας. Αιχμαλωτίζει τις εικόνες στον αμφιβληστροειδή, ο οποίος τις στέλνει στον εγκέφαλό μας. Ο φυσικός φακός του ματιού είναι διαυγής. Ο ανθρώπινος φακός, αποτελούμενος κυρίως από πρωτεΐνη και νερό, μπορεί να παρουσιάσει θόλωση, σε τέτοιο βαθμό που να μην επιτρέπει στο φως και τις εικόνες να φθάσουν στον αμφιβληστροειδή.
Αιτίες και συχνότητα
Εκτός από τη φυσιολογική διαδικασία γήρανσης, όπου ο φακός με τα χρόνια χάνει τη διαύγειά του, τη δημιουργία του καταρράκτη μπορούν να επιτείνουν μεταβολικοί παράγοντες, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, τραυματισμοί του οφθαλμού και η χρήση φαρμάκων (κυρίως η κορτιζόνη). Γενετικά νοσήματα, σύνδρομα, οφθαλμικές φλεγμονές αλλά και δερματολογικές παθήσεις, όπως η ατοπική δερματίτιδα, μπορούν επίσης να δημιουργήσουν καταρράκτη.
Η συχνότητα του καταρράκτη είναι 50% σε ανθρώπους ηλικίας μεταξύ 65 - 74 ετών και μπορεί να φτάσει μέχρι και το 70%, σε ηλικίες άνω των 75 ετών. Η συνηθισμένη αυτή ασθένεια, δεν αποτελεί προνόμιο αποκλειστικά των ηλικιωμένων. Νεαρά άτομα, ακόμη και βρέφη, μπορεί να παρουσιάσουν καταρράκτη, από αιτίες όπως τραυματισμοί, ασθένειες και ακτινοβολίες. Πολύ σπάνια, ο καταρράκτης μπορεί να εμφανιστεί από τη γέννηση ενός παιδιού (συγγενής καταρράκτης).
Πώς θα τον καταλάβετε
Εξεταστείτε από οφθαλμίατρο αν παρατηρήσετε:
Μειωμένη μακρινή ή κοντινή όραση. Η όραση γίνεται ολοένα και λιγότερο σαφής
Εξασθένηση στην αντίληψη των χρωμάτων- τα χρώματα γίνονται πιο θαμπά και πιο κίτρινα
Τα αντικείμενα φαίνονται διπλά όταν τα βλέπετε με το ένα μάτι
Θάμβος & μείωση της ευαισθησίας των αντιθέσεων σε φωτεινό περιβάλλον
Εμφάνιση ή επιδείνωση μυωπίας
Έντονη ενόχληση από τον ήλιο
Λάμψεις και αντανακλάσεις γύρω από ορισμένα αντικείμενα (τα φώτα των αυτοκινήτων κατά τη βραδινή οδήγηση φαίνονται σαν να «απλώνουν»)
Ως αποτέλεσμα, η οδήγηση (ειδικά το βράδυ) γίνεται όλο και πιο δύσκολη, δυσκολεύεστε στο διάβασμα ή στην παρακολούθηση τηλεόρασης, ενώ σας φαίνονται «βουνό» εργασίες όπως το γράψιμο ή άλλες ασχολίες που απαιτούν λεπτομερή παρατήρηση των αντικειμένων (π.χ. ράψιμο). Ανάλογα με τη στιβάδα του φακού που έχει θολώσει, άλλοι δυσκολεύονται στην ηλιοφάνεια και βλέπουν καλύτερα τη νύχτα και άλλοι το αντίθετο.
Χειρουργική θεραπεία
Όταν έχει δημιουργηθεί καταρράκτης τότε η μόνη λύση είναι η χειρουργική αντιμετώπισή του. Η επέμβαση είναι ανώδυνη, διαρκεί ελάχιστα λεπτά και είναι άμεσα αποτελεσματική, καθώς ο ασθενής βλέπει αμέσως μετά το χειρουργείο. Ο καταρράκτης δεν ξαναδημιουργείται και τη θέση του θολωμένου φακού παίρνει ένας ακρυλικός φακός που έχει τη δυνατότητα να διορθώσει και το υποκείμενο διαθλαστικό σφάλμα που μας αναγκάζει να φοράμε γυαλιά (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός, πρεσβυωπία.
Πρόληψη
Το πιο σημαντικό ερώτημα, ωστόσο, είναι εκείνο που έχει να κάνει με την πρόληψη. Ναι, γερνάμε και ναι, ζούμε περισσότερα χρόνια. Μπορούν όμως αυτά τα χρόνια να είναι ποιοτικά; Και ως προς το θέμα που πραγματευόμαστε εδώ, μπορούμε να διατηρήσουμε την υγεία των ματιών μας και να προλάβουμε καταστάσεις όπως ο καταρράκτης;
Με δεδομένο ότι ο καταρράκτης συνιστά μια φυσιολογική διαδικασία γήρανσης του οργανισμού, αν μειώσουμε τον ρυθμό γήρανσης των κυττάρων, τότε μπορούμε να τον προλάβουμε. Και τι είναι αυτό που κάνει τα κύτταρά μας να εκφυλίζονται; Το οξειδωτικό στρες..
Το οξειδωτικό στρες αντιπροσωπεύει μια διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ της παραγωγής δραστικών μορφών οξυγόνου (ελεύθερες ρίζες) και της ικανότητας ενός βιολογικού συστήματος να αδρανοποιεί τα τοξικά αυτά μόρια και να «επισκευάζει» τις βλάβες που προκαλούν. Οι δραστικές μορφές οξυγόνου βλάπτουν όλα τα συστατικά του κυττάρου, συμπεριλαμβανομένων των πρωτεϊνών, των λιπιδίων και του DNA.
Από τι προκαλείται το οξειδωτικό στρες; Από το άγχος, την περιβαλλοντική ρύπανση (μόλυνση νερού, αέρα, τροφής), την ηλιακή (υπεριώδη) ακτινοβολία και την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, τη βαριά σωματική άσκηση, το κάπνισμα, την κακή διατροφή, τις ασθένειες, τα φάρμακα, το αλκοόλ, τις τοξικές ουσίες.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο περιορισμός των βλαβερών μας συνηθειών και του στρες, αλλά και μία διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά, μπορεί να μας προστατεύσει σε μεγάλο βαθμό από τη γήρανση και τις εκφυλιστικές παθήσεις που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες - και ο καταρράκτης είναι μία από αυτές. Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2008 σε δείγμα 35.551 γυναικών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκείνες που κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες σε λουτεΐνη και ζεαξανθίνη (αντιοξειδωτικά που εντοπίζονται στα κίτρινα ή σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά) είχαν 18% χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καταρράκτη, από εκείνες που κατανάλωναν μικρές ποσότητες λουτεΐνης και ζεαξανθίνης.
Σαν όπλο κατά του καταρράκτη μπορούν να λειτουργήσουν και τα ω-3 λιπαρά οξέα. Τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορούν να αποτελέσουν ασπίδα κατά του καταρράκτη, σύμφωνα με μελέτη του 2005, γεγονός που αποδίδεται στη δράση των συγκεκριμένων ουσιών στην καταπολέμηση της φλεγμονής. Η μελέτη, που έγινε σε δείγμα 71.083 γυναικών, έδειξε ότι εκείνες που λάμβαναν περισσότερα ω-3 λιπαρά οξέα (που βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός και οι σαρδέλες, καθώς και στον λιναρόσπορο) είχαν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη.
Αν, ωστόσο, η διατροφή μας υπολείπεται στα παραπάνω - πολύτιμα για την υγεία των ματιών - συστατικά, η πιο πρόσφορη λύση είναι η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής. Προσοχή όμως! Η λήψη συμπληρωμάτων δεν μπορεί να αναστείλει βλάβες που έχουν ήδη δημιουργηθεί. Με λίγα λόγια, αν έχετε ήδη εμφανίσει καταρράκτη, όσα συμπληρώματα και να πάρετε, η θόλωση που έχει ήδη συμβεί δεν μπορεί να υποστραφεί.
Η προληπτική λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με αντιοξειδωτικά και καροτενοειδή, συστήνεται από την ηλικία των 50 ετών και μετά, αλλά και νωρίτερα, σε άτομα που έχουν πολύ άγχος. Ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής και διατροφής μας. Αρκεί να καταλάβουμε ότι αυτός που ακολουθούμε δεν μας λύνει, αλλά μας δημιουργεί προβλήματα. Μια ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει και κρέας σε λογικές ποσότητες, λαχανικά, όσπρια και ψάρια, αλλά και η χρήση γυαλιών που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία και όχι απλώς η χρήση γυαλιών ηλίου για ομορφιά, είναι δύο απλές, αλλά πολύ σημαντικές συμβουλές για την υγεία των ματιών. Σημαντικός είναι επίσης, ο ετήσιος οφθαλμολογικός έλεγχος για την πρόληψη κάποιου επικείμενου προβλήματος και γίνεται σημαντικότερος μετά την ηλικία των 50 ετών, όπου πέρα από τον καταρράκτη αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους και άλλα σοβαρά οφθαλμολογικά προβλήματα, όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και το γλαύκωμα.
Πηγές αντιοξειδωτικών στις τροφές
Βιταμίνη Α: αυγό, βούτυρο, γάλα και γαλακτοκομικά, συκώτι, ιχθυέλαια, εσπεριδοειδή, φραγκοστάφυλα.
Βιταμίνη C: φράουλες, ακτινίδια, κεράσια, μούρα, πεπόνι, ντομάτα, λάχανο, πράσινη πιπεριά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σταυρανθή (μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών).
Β-καροτένιο: εσπεριδοειδή, πράσινα, κίτρινα και πορτοκαλί λαχανικά, ντομάτες και σε μικρότερες ποσότητες σε βερίκοκα, γλυκοπατάτες, καρπούζι, κολοκύθα.
Βιταμίνη Ε: φυτικά έλαια (π.χ. ελαιόλαδο), ανεπεξέργαστα δημητριακά, σόγια, αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια, σκουροπράσινα λαχανικά, φύτρα σιταριού, αυγά.
Σελήνιο: κρέας, συκώτι, θαλασσινά, αβοκάντο, ελιές, ξηροί καρποί, δημητριακά, σπόροι, φρούτα και λαχανικά που φυτρώνουν στο έδαφος.
Φλαβονοειδή: αρακάς, βατόμουρα, εσπεριδοειδή, κόκκινο κρασί, κουμ-κουάτ, κρεμμύδια, μέλι, μήλα, μπρόκολο, μαύρη σοκολάτα, σόγια, σταφύλια, πράσινο και μαύρο τσάι, πράσινα φασολάκια.
Ψευδάργυρος: δημητριακά, συκώτι, όσπρια, θαλασσινά, σπόροι σιταριού, μαγιά μπίρας, αυγά.
Ανθοκυανίνες: μπρόκολο, μύρτιλλα, σπαράγγια, σταφύλια, φράουλες, γογγύλια, κάρδαμο, κεράσια, κουνουπίδι, κραμβολάχανο, λάχανο κατσαρό, μούρα.
Λυκοπένιο: ντομάτα και λιγότερο στο γκρέιπφρουτ, καρπούζι, πιπεριές
Φαινόλες: ελαιόλαδο, ελιές, εσπεριδοειδή, κακάο, κρασί, λιναρόσπορος, μπρόκολο, σκόρδο, μαύρη σοκολάτα, πράσινο τσάι.
Συνένζυμο Q10: σαρδέλα, σκουμπρί, σόγια.
Ελαγικό οξύ: κεράσια, ρόδι.
Πηγή: healthyme.gr
