Καθώς οι έφηβοι περιηγούνται στα πιο θορυβώδη χρόνια στην ανάπτυξή τους, χρειάζονται καθοδήγηση, υποστήριξη, καλά παραδείγματα και κυρίως κατανόηση.
Οδηγός Γονέων στον μυστήριο έφηβο
Τα εφηβικά χρόνια μπορεί να μπερδεύουν τους γονείς. Τα αισθήματα των παιδιών μετατρέπονται σε ελαφρόμυαλους ή αρχίζουν να έχουν άγρια κίνητρα διάθεσης. Συνήθως οι εφήβοι μπαίνουν σε αυτοκίνητα με επικίνδυνους οδηγούς ή κανουν άλλα επικίνδυνα πράγματα.
Νέες έρευνες προσφέρουν εξηγήσεις για μερικά από αυτά τα μυστήρια. Η απεικόνιση του εγκεφάλου προσθέτει ένα άλλο είδος δεδομένων που μπορούν να βοηθήσουν να δοκιμαστούν οι υποθέσεις και να επιβεβαιωθούν οι συμπεριφορες και τα συναισθήματα των εφήβων. Δεκάδες πρόσφατες πολυετείς μελέτες έχουν εντοπίσει την εφηβική εξέλιξη στο χρόνο, αντί να συγκρίνουν σύνολα εφήβων σε ένα μόνο σημείο.
Η νέα διαχρονική έρευνα αλλάζει τις απόψεις των επιστημόνων σχετικά με το ρόλο που παίζουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά να ταξιδέψουν σε μια ασταθή δεκαετία. Μόλις έρεθςι η στιγμή για τους γονείς να αποχωρήσουν, η εφηβεία θεωρείται όλο και περισσότερο ως μια ευκαιρία να μείνετε συντονισμένοι και συναισθηματικά συνδεδεμένοι. Η έρευνα επιτρέπει τον εντοπισμό τεσσάρων σημαντικών φάσεων στην ανάπτυξη πνευματικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων που οι περισσότεροι έφηβοι θα βιώσουν σε ορισμένες ηλικίες. Εδώ είναι ένας οδηγός για τα τελευταία ευρήματα:
Από 11 έως 12 ετών
Καθώς φτάνουμε στο κεντρικό στάδιο της εφηβείας, οι έφηβοι μπορούν πραγματικά να γλιστρήσουν προς τα πίσω σε ορισμένες βασικές δεξιότητες. Η χωρική μάθηση και ορισμένα είδη συλλογισμών ενδέχεται να μειωθούν σε αυτό το στάδιο, σύμφωνα με μελέτες. Μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για την ενδεχόμενη μνήμη, ή να θυμάστε τι πρέπει να κάνετε στο μέλλον, εξακολουθούν να ωριμάζουν. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο ένας έφηβος μπορεί να φαίνεται ανυπόμονος εάν του ζητηθεί να δώσει στο δάσκαλο μια σημείωση πριν από το σχολείο.
Το νακαθοδηγούνται οι έφηβοι σε οργανωτικές δεξιότητες μπορεί να βοηθήσει. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία σημείων μνήμης στις καθημερινές ρουτίνες, όπως η τοποθέτηση μιας τσάντας γυμναστικής από την μπροστινή πόρτα ή η βοήθεια για να ορίσετε υπενθυμίσεις σε ένα κινητό τηλέφωνο. Μπορούν να μοιράζονται χρήσιμα εργαλεία, όπως εφαρμογές διαχείρισης εργασιών.
Η συλλογιστική και οι δεξιότητες λήψης αποφάσεων των νέων εφήβων συχνά δεν αναπτύσσονται πλήρως. Οι γονείς μπορούν να τους καθοδηγήσουν για να οργανωθούν και να εξετάσουν άλλες απόψεις.
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν στην προώθηση της ορθής λήψης αποφάσεων, να σκεφτούν τα υπέρ και τα κατά και να εξετάσουν άλλες απόψεις. Τα παιδιά που γνωρίζουν από την ηλικία των 10 ή 11 πώς να παίρνουν σωστές αποφάσεις τείνουν να παρουσιάζουν λιγότερη ανησυχία και θλίψη, να μπλέκουν σε λιγότερους καβγάδες και να έχουν λιγότερα προβλήματα με φίλους ηλικίας 12 και 13 ετών.
Παραμένοντας θερμοί και υποστηρικτικοί, οι γονείς μπορεί να είναι σε θέση να επηρεάσουν τον τρόπο που αναπτύσσεται ο εγκέφαλος του εφήβου σε αυτό το στάδιο. Μια μελέτη του 2014 με 188 παιδιά συνέκρινε την επίδραση των μητέρων που ήταν ζεστές, στοργικές και συγκαταβατική κατά τη διάρκεια των διαφωνιών, έναντι των μητέρων που ήταν θυμωμένες και διαφονούσαν. Οι έφηβοι στην ηλικία των 16 ετών, που είχαν στοργικές μητέρες όταν ήταν 12 ετών, έδειξαν εγκεφαλικές αλλαγές που συνδέονται με χαμηλότερα ποσοστά θλίψης και άγχους και μεγαλύτερο αυτοέλεγχο.
Ηλικίες 13 έως 14 ετών
Οι γονείς θα πρέπει να προετοιμαστούν για αυτό που συχνά είναι ένα άγριο συναισθηματικό πέρασμα. Οι νέοι έφηβοι γίνονται ευαίσθητοι στις απόψεις των συνομίλικων τους και αντιδρούν έντονα σε αυτές. Ωστόσο, οι κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζονται για να καταλάβουν τι σκέφτονται πραγματικά οι συνομήλικοί τους δεν θα είναι πλήρως ώριμες για χρόνια, καθιστώντας αυτό ένα σύγχρονο και δυσοίωνο χρόνο.
Περίπου σε αυτό το διάστημα, η αντίδραση των εφήβων στο στρες είναι να γίνονται αχρείοι ή προκαλεί περισσότερη θύελλα και δάκρυα. Ο αντίκτυπος του κοινωνικού άγχους κυμαίνεται γύρω από αυτό το χρονικό διάστημα: Από ενήλικες με ψυχικές διαταραχές που προκαλούνται συχνά από άγχος, το 50% έλαβε διάγνωση πριν από την ηλικία 15. Άλλες έρευνες δείχνουν ότι οι έφηβοι ηλικίας 11 έως 15 γίνονται λυπημένοι και ανήσυχοι όταν υποβάλλονται σε κοινωνικές πιέσεις από κοινωνικές ομάδες, ενώ οι ενήλικες δεν παρουσιάζουν παρόμοια αποτελέσματα.
Μέρη του εγκεφάλου που είναι πιο ευάλωτα στο άγχος εξακολουθούν να ωριμάζουν, οπότε οι στρατηγικές αντιμετώπισης που χρησιμοποιούν οι έφηβοι σε αυτό το στάδιο μπορούν να γίνουν βαθιές στο κύκλωμα του εγκεφάλου ως δια βίου σχέδια. Οι ψυχολόγοι συμβουλεύουν τη διδασκαλία και τη δημιουργία αυτο-καταπραϋντικων δεξιότητων, όπως διαλογισμό, άσκηση ή ακρόαση μουσικής.
Οι έφηβοι ηλικίας 13-14 ετών είναι ευάλωτοι σε κοινωνικό στρες . Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν στην αποκωδικοποίηση των κοινωνικών δεξιοτήτων των συμμαθητών και στο πρότυπο της υγιούς συμπεριφοράς αντιμετώπισης, όπως η άσκηση ή ο διαλογισμός.
Καθοδηγήστε τους εφήβους στις δεξιότητες φιλίας, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο μπορούν να διαβάσουν τις εκφράσεις των ομότιμων και τη γλώσσα του σώματος. Τους ενθαρρύνετε να επιλέγουν φίλους με βάση τα κοινά ενδιαφέροντα, όχι τη δημοτικότητα, και να αποσύρουν τους φίλους που είναι κακοί. Διδάξτε τους πώς να φτιάξουν τις φιλίες μετά από ένα καβγά, ζητώντας συγγνώμη, αλλάζοντας σημπεριφορα ή με το να συμβιβαστούν.
Η οικογενειακή υποστήριξη είναι ένα ρυθμιστικό του στρες. Οι έφηβοι των οποίων οι οικογένειες παρέχουν συντροφικότητα, επίλυση προβλημάτων και συναισθηματική υποστήριξη είναι λιγότερο πιθανό να καταθλιφθούν μετά από έκθεση σε έντονο άγχος.
Ηλικίες 15 έως 16 ετών
Η όρεξη των εφήβων για τις ριψοκίνδυνες καταστάσεις σε αυτή την ηλικία. Οι υποδοχείς ανταμοιβής του εγκεφάλου ανθίζουν, ενισχύοντας την ανταπόκριση των εφήβων στην ντοπαμίνη, έναν νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με τα συναισθήματα της ευχαρίστησης και της ικανοποίησης. Αυτό κάνει την επιθυμία για συγκίνηση πιο επιθυμητή από ό, τι θα είναι πάλι.
Οι φυσιολογικοί φόβοι για τον κίνδυνο καταστέλλονται προσωρινά κατά την εφηβεία, οι μερικοί επιστήμονες πιστεύουν οτι οφείλεται σε μια εξελικτική ανάγκη να εγκαταλείψουν το σπίτι και να εξερευνήσουν νέους οικότοπους. Σύμφωνα με μελέτες, οι έφηβοι δεν μπορούν να αλλάξουν την εκτίμησή τους για επικίνδυνες καταστάσεις, ακόμη και αφού προειδοποιηθούν ότι οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι από τους αναμενόμενους.
Η ικανότητα δημιουργίας και διατήρησης καλών φίλων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε αυτό το στάδιο. Οι έφηβοι με φίλους που εμπιστεύονται και στηρίζονται για υποστήριξη είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν σε επικίνδυνη συμπεριφορά όπως η κατάργηση του καπνίσματος, η οδήγηση με επικίνδυνο οδηγό ή το σεξ χωρίς προστασία. Οι έφηβοι που υποστηρίζουν συχνά με στενούς φίλους είναι πιο πιθανό να πάρουν τέτοια χόμπι.
Η αναζήτηση ενθουσιασμού δεν θα είναι ποτέ πιο ακαταμάχητη από ό, τι για ένα 15-16 χρονών, των οποίων οι υποδοχείς ανταμοιβής στον εγκέφαλο ανθίζουν. Οι γονείς μπορούν ακόμα να κάνουν τη διαφορά: Ενθάρρυνση υγιούς φιλίας να δείχνουν ζεστασιά και υποστήριξη.
Δεν είναι πολύ αργά για τους θερμούς, υποστηρικτικούς γονείς να κάνουν τη διαφορά. Σε μια εργαστηριακή δοκιμασία ανάληψης κινδύνου, οι έφηβοι που πλησίαζαν τους γονείς τους από την ηλικία των 15 ετών έδειξαν λιγότερη ενεργοποίηση μιας περιοχής του εγκεφάλου που συνδέεται με την ανάληψη κινδύνου και έλαβαν λιγότερες πιθανότητες 18 μήνες αργότερα. Η εγγύτητα με τους γονείς περιελάμβανε το σεβασμό των γονέων και βοήθησε να μιλήσουμε μέσα από προβλήματα, καθώς και την απουσία διαφωνίας ή διαμάχης.
Ηλικίες 17 έως 18
Τα οφέλη της ικανότητας εφηβικού εγκεφάλου να αλλάξει και να αναπτυχθεί είναι εμφανή σε αυτό το στάδιο. Ορισμένοι έφηβοι εμφανίζουν αυξήσεις στο IQ. Οι πνευματικά προικισμένοι έφηβοι είναι πιο πιθανό να επιτύχουν αύξηση σε βαθμολογίες IQ, οπότε οι έφηβοι που είναι ήδη έξυπνοι είναι πιθανό να αναπτυχθούν ακόμα πιο έξυπνοι.
Οι μεγαλύτεροι έφηβοι μπορούν να βάλουν τα φρένα στις συγκινήσεις και την ανάληψη κινδύνων. Αναπτύσσονται οι ικανότητες επίλυσης προβλημάτων και στρατηγικής σχεδιασμού. Μπορεί να χρειάζονται βοήθεια για να αποκρυπτογραφήσουν διφορούμενους ανθρώπους και καταστάσεις.
Σε μεγαλύτερους εφήβους, τα τμήματα του προμετωπιαίου φλοιού που είναι υπεύθυνα για την κρίση και τη λήψη αποφάσεων τυπικά αναπτύσσονται αρκετά ώστε να χρησιμεύσουν ως φρένο για τα συγκινησιακά συναισθήματα και την ανάληψη κινδύνων. Οι ικανότητες εκτελεστικής λειτουργίας, όπως η επίλυση προβλημάτων και στρατηγικών σχεδιασμού, συνεχίζουν να αναπτύσσονται τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 20 ετών.
Οι κοινωνικές δεξιότητες και οι σχετικές περιοχές του εγκεφάλου παραμένουν. Σε αυτό το στάδιο, οι έφηβοι είναι καλύτερα να παρατηρούν πώς αισθάνονται οι άλλοι και δείχνουν ενσυναίσθηση. Εξακολουθούν να μην έχουν τη δυνατότητα να αποκρυπτογραφήσουν τα κίνητρα και τις νοοτροπίες των ανθρώπων σε περίπλοκες κοινωνικές καταστάσεις, όπως το να διαπιστώσουν γιατί ένας φίλος μπορεί να αλλάξει ξαφνικά το θέμα κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας σε ένα πάρτι.
Πηγή: wsj.com
