Η εγκυμοσύνη είναι ένα θαύμα για τη γυναίκα, αλλά και για τους ανθρώπους που είναι δίπλα της και ζουν μαζί της αυτά τα έντονα συναισθήματα αγωνίας, προσμονής, αγάπης, μαγείας. Τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της κύησης, οι ανάγκες της γυναίκας αυξάνονται ή μεταβάλλονται με γοργούς ρυθμούς και όλη η προσοχή της ίδιας, αλλά και των οικείων της στρέφεται στην καλή υγεία του οργανισμού της, που θα συμβάλλει καθοριστικά και στην καλή υγεία του παιδιού που θα έρθει στη ζωή. Το φολικό οξύ, είναι αποδεδειγμένα ένας απαραίτητος και πιστός σύμμαχος της γυναίκας σ’ αυτές τις τόσο ξεχωριστές στιγμές της ζωής της.
Η βιταμίνη Β9 ή φολικό οξύ, που ονομάζεται επίσης και φυλλικό οξύ, είναι μία από τις οκτώ βιταμίνες Β που υπάρχουν. Όλες οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β βοηθούν το σώμα να μετατρέψει τα τρόφιμα (υδατάνθρακες) στο φυσικό καύσιμο του οργανισμού (γλυκόζη), το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Επιπλέον, οι βιταμίνες Β, που συχνά αναφέρονται ως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βοηθούν τον οργανισμό στην καλύτερη αξιοποίηση του λίπους και των πρωτεϊνών. Είναι απαραίτητες για ένα υγιές ήπαρ και υγιές δέρμα, μαλλιά και μάτια, καθώς και για την ενίσχυση της φυσιολογικής λειτουργίας του νευρικού συστήματος. Το φολικό οξύ είναι η παρασκευασμένη μορφή της Β9 που απαντάται πιο συχνά στα συμπληρώματα διατροφής και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα, ενώ στη φυσική του μορφή εμφανίζεται στα τρόφιμα ως άλας του φολικού οξέος (L-μεθυλοφολικό ασβέστιο, Folate).
Όπως και όλες οι βιταμίνες Β, έτσι και το φολικό οξύ είναι υδατοδιαλυτό, που σημαίνει ότι η περίσσια του δεν αποθηκεύεται στο σώμα αλλά αποβάλλεται από τον οργανισμό μέσα από τα ούρα.
Το φολικό οξύ είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχική και συναισθηματική υγεία. Βοηθά στην παραγωγή του DNA και του RNA, το γενετικό υλικό του σώματος, και συνεργάζεται επίσης στενά με τη βιταμίνη Β12 για τη σωστή αιμοποίηση και τη σωστή λειτουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων και συνεπώς στη καλύτερη αξιοποίηση του σιδήρου από τον οργανισμό. Το φολικό οξύ (Β9) συνεργάζεται άμεσα με τις βιταμίνες Β6 και Β12 και άλλα θρεπτικά συστατικά για τον έλεγχο των επιπέδων του αμινοξέος ομοκυστεΐνη στο αίμα, που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια.
Η σημασία του φολικού οξέος στην εγκυμοσύνη
Ο σπουδαίος ρόλος του φολικού οξέος στην παραγωγή των DNA και RNA αναδεικνύει τη σημαντικότητά του στην παραγωγή και τη συντήρηση των νέων κυττάρων και ιστών. Συνεπώς το φολικό οξύ είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά τη διάρκεια περιόδων ταχείας κυτταρικής ανάπτυξης, όπως η εγκυμοσύνη και η βρεφική ηλικία.
Έλλειψη φολικού οξέος μπορεί να οδηγήσει σε ανωμαλίες στη μητέρα (αναιμία, περιφερική νευροπάθεια) και το έμβρυο (συγγενείς ανωμαλίες). Συμπληρώματα διατροφής με φολικό οξύ πριν και κατά τη στιγμή της σύλληψης έχει γίνει γνωστό ότι μειώνουν τον κίνδυνο των βλαβών του νευρικού σωλήνα (NTDs) στο έμβρυο. Συγγενείς ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα είναι γενετικές ανωμαλίες που προκαλούνται από την ανώμαλη ανάπτυξη του νευρικού σωλήνα, μια δομή που δημιουργεί τελικά τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Το φολικό οξύ θεωρείται επίσης ότι μειώνει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού και της εμφάνισης συγγενούς καρδιοπάθειας.
Οι ανάγκες και η σημασία της διατροφής
Είναι εξαιρετικά σπουδαίο να λαμβάνουμε τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό μας μέσα από μια ολοκληρωμένη και πλήρη διατροφή. Η ποικιλία και η ποιότητα των τροφών που φτάνουν καθημερινά στο πιάτο μας, παίζει καθοριστικό ρόλο. Μπορεί, όμως, μόνο η σωστή διατροφή να καλύψει όλες τις ανάγκες της εγκυμοσύνης;
Επιστημονικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι η συνήθης διατροφή στις μέρες μας αδυνατεί να καλύψει τις έντονες ανάγκες σε μικροθρεπτικά συστατικά του οργανισμού, πόσο μάλλον κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, που οι ανάγκες αυτές είναι ακόμα πιο έντονες. Για το λόγο αυτό, οι περισσότεροι γυναικολόγοι συστήνουν την πρόσληψη φολικού οξέος και άλλων διατροφικών στοιχείων σε μορφή συμπληρώματος διατροφής, τόσο κατά την προσπάθεια σύλληψης, αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η διατροφή της γυναίκας μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την υγεία του παιδιού, αλλά ακόμη και τη σύλληψη. Η εγκυμοσύνη θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η μοναδική φάση στη ζωή μιας γυναίκας, όπου οι διατροφικές επιλογές και συνήθειες της μπορούν να επηρεάσουν άμεσα, όχι μόνο τον εαυτό της, αλλά και το αναπτυσσόμενο έμβρυο και τη μετέπειτα ζωή του. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι η διατροφή της γυναίκας πριν την εγκυμοσύνη δεν είναι ικανή να επηρεάσει τη σύλληψη, αλλά και την έκβαση της κύησης. Βιολογικά, η διαδικασία της δημιουργίας μιας νέας ζωής αρχίζει περίπου 100 ημέρες πριν από την σύλληψη, σε αυτήν την περίοδο το σπερματοζωάριο και το ωάριο αρχίζουν και συμπληρώνουν την ωρίμανσή τους και θα λέγαμε ότι είναι εξαιρετικά ευπαθή στις διαιτητικές ελλείψεις. Πολλοί ειδικοί που ασχολούνται με την υπογονιμότητα των ζευγαριών υποστηρίζουν ότι, η προετοιμασία του ζευγαριού σε σχέση με τη σωστή διατροφή του, αλλά και την αποκατάσταση της φυσικής του κατάστασης πρέπει να ξεκινάει έως και 6 μήνες πριν την προσπάθεια σύλληψης.
Το φολικό οξύ είναι σημαντικό από τη στιγμή της σύλληψης και δεδομένου ότι, πολλές γυναίκες μπορεί να είναι σε εγκυμοσύνη τέσσερις, έξι ή οκτώ εβδομάδες χωρίς να το γνωρίζουν, η λήψη φολικού οξέος πριν από τη σύλληψη είναι ένας σημαντικός τρόπος για να εξασφαλίσουν ότι το σώμα τους έχει ένα καλό απόθεμα από την αρχή της εγκυμοσύνης. Το γεγονός αυτό καθίσταται εμφανές και από μελέτες που ανέδειξαν ότι, από τότε που το φολικό οξύ προστέθηκε σε πολλά τρόφιμα σιταριού στις ΗΠΑ, όπως το ψωμί και τα δημητριακά, οι ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα έχουν μειωθεί σημαντικά.
Φολικό οξύ κάθε μέρα!
Η αξιολόγηση της αναγκαίας ποσότητας φολικού οξέος κάθε ηλικιακής κατηγορίας, ιδιαίτερα όταν αφορά παιδιά, είναι απαραίτητο να γίνει από πεπειραμένο ιατρό ή φαρμακοποιό. Εκείνος θα φροντίσει και για την κάλυψή του ενδεχομένως με κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
Η Προσλαμβανόμενη Ποσότητα Αναφοράς (δηλαδή η επιθυμητή ημερήσια πρόσληψη) φολικού οξέος και σύμφωνα με τις οδηγίες της EFSA5 ανάλογα με την ηλικιακή κατηγορία έχει ως εξής:
Παιδιατρικός πληθυσμός
• Βρέφη 0-6 μήνες: 65 μg (επαρκής πρόσληψη*)
• Βρέφη 7 έως 12 μήνες: 80 μg (επαρκής πρόσληψη*)
• Παιδιά 1-3 ετών: 150 μg
• Παιδιά 4-8 ετών: 200 μg
• Παιδιά 9-13 ετών: 300 μg
• Έφηβοι 14-18 ετών: 400 μg
Ενήλικος πληθυσμός
• Άνδρες και γυναίκες, 19 ετών και άνω: 400 μg**
•Εγκυμονούσες: Επιθυμητή: 400μg - Βέλτιστη: 600 μg
• Θηλάζουσες: 500 μg
* Η μέση αποδεκτή πρόσληψη μεταξύ 0-12 μηνών για την μετέπειτα φυσιολογική ανάπτυξη
**Υψηλά επίπεδα φολικού οξέος από 800μg-1200μg μπορεί να κρύψουν πιθανή έλλειψη της βιταμίνη Β12, και γι’ αυτό το λόγο πρέπει να λαμβάνονται μόνο υπό την επίβλεψη γιατρού. Εάν προτίθεστε να λάβετε ένα συμπλήρωμα φολικού οξέος, ρωτήστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας για να σας βοηθήσει να καθορίσετε τη σωστή δόση για εσάς.
Ποιες τροφές βοηθούν στην κάλυψη των αναγκών της εγκύου;
Το φολικό οξύ απαντάται κυρίως στα παρακάτω τρόφιμα:
• Σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• Ξερά φασόλια και μπιζέλια (όσπρια)
• Ρύζι και δημητριακά
• Εσπεριδοειδή και χυμοί φρούτων
Πηγή: healthyme.gr
